تک‌دوزئی Təkdüzey: مونوتون، یکنواخت بلیرلمک Bəlirləmək : تعیین کردن بلیرگین Bəlirgin : بارز ده‌ییشگن Dəyişgən : متغیر دوغرولتو Doğrultu : راستا، استقامت دولایلیDolaylı : غیرمستقیم سوره‌ج Sürəc : روند سوره‌و Sürəv: مهلت سوره‌کلی Sürəkli :پیوسته، مداوم سوره‌لی Sürəli: ادواری، پریودیک یاپیت Yapıt : اثر وارساییم Varsayım: فرض یئنیجیل Yenicil: مدرن اؤته‌کسل Ötəksəl : تاریخی یئیله‌م Yeyləm: ترجیح یئیله‌مکYeyləmək : ترجیح دادن یئیله‌نتی Yeylənti: رجحان یاخین‌گؤرور Yaxıngörür : نزدیک‌بین قارماگؤرور Qarmagörür: آستیگمات دینله‌نج Dinlənc : تعطیل…

بیلگین اوستادیمیز، حؤرمتلی دکتر اصغر فردی، واخت آییراجاق قدر ده‌یر وئریب، یازیلاریم و یازیلاریمدا اولان لغت سئچیمینه دقت یئتیرمه‌نیز اوچون چوخ چوخ تشکور ائلیرم سیزه. بیلیرم یازیلاریمداکی بعضی لغت‌لر، گؤزه باتاجاق قدر سیزی اینجیتمه‌سه‌یدی، انتقاد و اعتراضینیزا سبب اولمازدی. چوخ احتیمال کی، باشقالارینا دا بئله گلیب. سیزه چوخ حاق وئریرم، انتقادینیزی دا چوخ یئرلی بیلیرم، حتی سیزین گؤردوک‌لرینیزی بعضا سیزدن اؤنجه اؤز یازی‌لارمدا گؤرورم دئسم، یقینا آبارتمامیشام. کلمه‌لری سئچیب قوللانماق‌دا نه قدر دقتیمیز چوخ اولسا،…

: چابا Çaba= تقلّا ، تلاش چابالاماق Çabalamaq= تلاش کردن، دست و پا زدن چاباگؤسترمک Çaba göütərmək= تلاش نمودن ، همت نشان دادن چاتماز Çatmaz = نارسا ، غیر کافی چاتمازلیق Çatmazlıq = کمبود، نارسایی چاتیشمازلیق Çatışmazlıq= عدم تکافو، نارسایی أل چاتماز Əlçatmaz = غیر قابل دسترسی چاتیق Çatıq= به هم پیوسته چاتیش Çatış= نیل ، رسیدن چاخناشماق Çaxnaşmaq= برخورد، منازعه کردن ، متلاطم شدن چئشید Çeşid= نوع ، طور، جور چئشیدلی Çeşidli= متنوع ،جوراجور…

باغ Bağ= باغ و بوستان باغ Bağ = بند باغیملی Bağımlı= وابسته باغیملیلیق Bağımlılıq=وابستگی باغیمسیز Bağımsız = مستقل باغیمسیزلیق Bağımsızlıq= استقلال، وابسته نبودن اورون Ürün= محصول گوجلوک Güclük = زحمت اؤوگو Övgü = مدح سایریلیق Sayrılıq = بیماری یؤنته‌م Yöntəm = متد آیریجاAyrıca = به علاوه آنجاقAncaq = اما آنلاتماقAnlatmaq = بیان كردن آنلامAnlam = معنی آنلاییشAnlayış = درك آچیقلاما Açıqlama= افشا آیرینتی Ayrıntı= شرح، بسط آیرینتیلی Ayrıntılı= مشروح،مبسوط آراش Araş= گشت آراش گؤره‌ولیسی Araş…

بیر زامان‌لار آورآسیانین «ساری اؤزیه» چؤلونده فرقلی ائل‌لر یاشاردی. بو ائل‌لردن بیری ده تورک «نایمان» ائلی ایدی. نایمان‌لارین ژوان- ژوان آدلی دوشمان‌لاری واریدی. ژوان- ژوان‌لار بیرینی اسیر آلدیقلاریندا اونو چؤله آپاریب، باشینی ته‌کدن قیرخیب، سونرا بیر دَوه‌نین باشینی کسیب، دوه‌نین بوینونون دری‌سیندن (دوه‌نین دریسی‌نین لاپ برک یئری بوراسی دیر) بیر نئچه پارچالار آییریب، فوریت‌له اسیرین باشینا یاپیشدیریب محکم باغلارمیشلار. سونرا اسیرلرین الینی- آیاغینی برک باغلاییب، یاندیران گونشین آلتیندا اؤتوررمیشلر قالسینلار. بیر سوره سونرا اونلارین توک‌لری…

ائتگی ETGİ = تاثیر، افکت اسنه‌ک ӘSNӘK= قابل انعطاف، الاستیک اؤنم ÖNƏM = اهمیت اؤنم‌لی ÖNƏMLİ= مهم قاپساماق QAPSAMAQ= احاطه کردن قاپساملی QAPSAMLI= محاط، احاطه شده یانسیماق YANSIMAQ= منعکس شدن آشیری‌لیق AŞIRILIQ = افراط‌گری ائش‌ده‌‌یر EŞDӘYӘR = هم‌تراز باغلانتی BAĞLANTI= ارتباط ایلگی‌لندیرمک İLGİLƏNDİRMƏK = مرتبط کردن قارشی QARŞI= علیه آرخایین ARXAYIN= خاطرجمع، مطمئن ایزباسماق İZBASMAQ= امضا کردن دولوم DOLUM= شارژ دولوملاماق DOLUMLAMAQ =شارژ کردن تانیق TANLQ= شاهد تؤره TÖRE= آیین تؤرن TÖREN = مراسم گله‌نک…

تورک دیلی باشقا دیللر کیمی بیر چئشید ده‌ییشمه‌لره اوغرامیش، آنجاق قُوروما (حفظ و مراقبت) قایغیسیزلیغیندان دولایی اؤزگه ائتکی‌لره (تاثیرلره) آچیق قالمیشدیر. تاریخ بویونجا چئشیدلی شاه‌اثرلرین یازیمیندا قوللانیلان آنا دیلیمیز- تورکجه- وئریملی و وارسیل (غنی، زنگین)کئچمیشینه رغمن، یئته‌رینجه ایشله‌نمه‌دییی و قورونمادیغی اوچون صاحب اولدوغو بالقوه گوجو و یاراری، گونوموزده تانینماماقدا، و بو گوجدن یئته‌رینجه فایدالانماماقدادیر. تورکجه‌نین گوجونو تانیمایان، بیلمه‌ین و یا قوللانمایانلار، اونو باشقا دیللرله قارشیلاشدیراراق گوجسوز و یئته‌رسیز بیر دیل کیمی گؤسترمه‌یه چالیشیرلار. آنلاتیم گوجونو،…

  بليرگين : Bǝlirgin بارز، معین بليرله‌مك : Bǝlirlǝmǝk تعيين كردن ساوونماق : Savunmaq مدافعه كردن سؤمورگه : Sömürgǝ مستعمره سؤمورو : Sömürü استعمار سؤيله‌م : Söylǝm افاده سوره‌ج : Sürǝc روند سوموت : Somut عيني سيچراما: Sıçrama جهش سيرالاماق : Sıralamaq رديف كردن سيزماق : Sızmaq نفوذ كردن سيليمله‌مك : Silimlǝmǝk حذف كردن سیلیم Silim : حذف قارشين : Qarşın رغما قاليجي : Qalıcıماندگار قاورام : Qavram مفهوم قاوراما : Qavrama ادراك و استفهام…

آنا دیلینده دانیشمایان‌لارین روحو دوستاق، وارلیغی بیلینمز، کیملیگی تانیماز قالار. مدرن انسانین جسارتی، بیلیم (علم) قامچیسی ایله بوتون بشریت تاریخینی آیاغا قالدیرار، دیل آچدیرار، دانیشماغا مجبور ائدر. هر بیر هیروگلیف لؤوحه‌سی، یا میخی لؤوحه‌لر انسانین درین باخیش‌لاری و کسین ایسته‌یی گوجویله دانیشمالی، گیزلرینی (رازها) آشکارا چیخارتمالی‌دیرلار. او، داش- قایا تیکه‌لرینده، یا خیریم- خیردا کاغیذ پارچالاریندا یازیلان هر بیر اونودولموش دیلی اوخویوب، سیرلارینی آچمالی‌دیر. اونون اؤنونده آغزی مؤهورلو هئچ بیر شئی قالمامالی‌دیر، چونکو او، گیزلری آچان،…

  خانه= ائو EV خانواده= اوغوش OĞUŞ کاشانه= باراق BARQ گرفتن= توتماق TUTMAQ ریشه دواندن= توتونماق TUTUNMAQ بازداشت کردن= توتوقلاماق TUTUQLAMAQ دستگیر کردن= یاخالاماق YAXALAMAQ زندانی کردن= توتساقلاماق TUTSAQLAMAQ اسیر کردن= بولناماق BULNAMAQ سلب آزادی به طور موقت= آلی‌قویماق ALIQOYMAQ مسامحه، صعه صدر= یئی‌گؤرو YEYGÖRÜ خائن= دؤنه‌ک DÖNӘK خیانت= دؤنه‌کلیک DÖNӘKLİK معطوف = دؤنوک DÖNÜK معطوف به آینده= گله‌جه‌یه دؤنوک Gəlәcәyә Dönük تکامل= ائوریم EVRİM انقلاب= دئوریم DEVRİM تحوّل= دؤنوشوم DÖNÜŞÜM مهم= اؤنملی ÖNƏMLİ مطمئن=…