نوروز عباسی قشقایی شاعیرلریمیزدندیر. اونون ایکینجی شعر دفتری “یارالی شعرلر” عنوانی ایله الیمیزدهدیر. شعرلرینده دالغالانان بیر اینجه دویغولو شاعیرین دوزدویو محکم شعرلرله برابر شاعیرین اوره ک دؤیونتولرینی اوخویوروق. بو دفترده هم سئوگی شعرلری وار، هم وطن سئورلیک مضمونلاری و هم اجتماعی شعرلر. آنجاق نوروزینین شعرلرینی آراشدیرمادان، قشقایی ادبیاتینا بالاجا بیر باخیشیمیز گره کیر.
قشقایینین آدی حقینده الده اولان معلوماتلار دهییشیکلیدیر؛ بیر سیرا قشقای کلمهسینی قاچماق فعلیندن بیلیر، بیر سیرا قاشقا – آلنی آغ آت آدیندان آلیندیغینی سؤیلور و بیر سیرا دا دوزگون اولاراق اونو ان اسکی تورک طایفالاریندان اولان قای قبیله سیندن بیلیر. بو بارهده چوخلو تورکولوگلار علمی نظرلر وئرمیشلر. بیز بورادا اونلاردان واز کئچیریک. بو ساحه ده چوخلو کتابلار یازیلمیشدیر. بیر سیرا اونلاری اردبیلدن گلمه، بیر سیراسی آناتولودان گلمه بیلیر، هر حالدا اولورسالار دا آذربایجانلا سیخ علاقهده اولموشلار. سلجوقلارلا آذربایجانا گلمیشلر، ایلخانیلار زامانی ایرانین ایچ شهرلرینه او جومله دن فارس ایالتینه گئتمیشلر؛ آغ قویونلو و قره قویونلولارلا و داها سونرالار صفویه دؤورونده گئنیشلنمیشلر و قاجاردان توتوب پهلوی زامانینا قدر اؤزلرینی تانیتدیریب بوگون ایرانین ۸ استانیندا یئرلشمیش و نئچه میلیون جمعیته مالیکدیرلر. اونلارین خلجلرله ایلگیلری اکثر آراشدیریجیلار طرفیندن تایید اولونموشدور. تاریخ لری ایران خالقلاریلا سیخ علاقه ده دیر و ایللر بویو ایرانا هجوم گتیریب سوخولان اجنبی لر قارشیندان ایگیدلیکله دایانمیشلار. چوخلو لور و کورد طایفالاری قشقایی لارا یاپیشمیش و اونلارین شجاعتلرینه سیغینمیشلار.
قشقایی ایچینده بؤیوک سیاستمدارلار، حاکیملر، بیلگینلر، صنعتکارلار و شاعیرلر میدانا گلمیش. بونلارین آدینی سایماق نئچه صفحهلری دولدورار. قشقایی دیلینده سومئرلردن قالان ایزلر وار. آنجاق بوگون آذری تورکجهسیله دریندن ایلگیلری موجوددور عئینی حالدا اؤز اؤزه للیکلری ده واردیر. قشقایی تورکجه سی آذربایجان تورکجه سیله سیخ علاقه دهدیر و تورک دیللرینین اؤزه للیکلری اوندا ساخلانمادادیر. ادبیاتلاری دا چوخ زنگین و درین تاریخه مالیکدیر. اونلارین شفاهی ادبیاتلاری داها زنگیندیر. شعر قالیبلاری گرایلی، آسانک (بایاتی)، شاختایی، مسمط (حیدربابایا سلام قالیبیندا) فورمالاریندا یازیلیر.
موسیقیلری: ساربانلار (کُرُش و دارغه)، آشیقلار، لالایی، واسونک (شادلیقلاردا اوخونار)، جنگ نامه ( رزمی حرکتلرله کیشیلر اللرینده آغاج آلاراق اوخویارلار)، ایش نغمهلری (مثلاً فرش توخویانلار، دوه سورَنده، قویون یایاندا اوخویان ماهنیلار) و . . .
قشقایینین آدلیم سرداری اسماعیلخان قشقایی صولت‌الدوله (دوغوم ۱۲۵۷گونش ایلی – اؤلوم۱۳۱۱ ایلین شهریور آییندا زندان قصرده)، جهانگیرخان قشقایی (دوغوم ۱۲۰۶گونش ایلی) بیر موسیقیدان اولاراق اونون شاگیرلریندن محمدعلی شاه‌آبادی، سید حسین طباطبایی بروجردی، سید حسن مدرس، نخودکی اصفهانی و… . او ۱۲۸۹ گونش ایلینده فوت ائتدی. حاج ایازخان قشقایی بیرینجی سفرنامهنی قشقاییجه یازدی. او ۱۲۴۸ گونش ایلینده آنادان اولوب و ۱۳۱۸ گونش ایلینده فوت ائتدی. محمدابراهیم مأذون قشقایی، قشقایی ائلینین شهرتلی شاعیری، عارفی و عالیمی ۱۲۴۶ ایلینده آنادان اولوب و ۱۳۱۳ قمری ایلینده فوت ائتدی. اونون شعرلری فلسفی و عارفانهدیر.
قشقایی ائلینین آدلیملاریندان بیری ده بهمن بیگی عشایرین اؤیرهتیم آتاسیدیر. بوگون قشقاییلار ۸ استاندا یاشایاراق چوخلو عالیملر، دانشگاه اوستادلاری، سیاسی سیمالار ایراندا واردیرلار. اونلار ادبیات، موسیقی، و باشقا هنرلر ساحه سینده گونو گوندن داها آرتیق اؤزلرینی گؤسته ریرلر. بورادا نوروز عباسی – الیمیزده اولان شعر دفترینین شاعیری، بو ده یرلی شخصیتلردن بیریدیر.
نوروزی انسانسئور، کؤوره ک اوره کلی بیر شاعیردیر. او، آنادیلینه باغلی اولاراق نغمهلر قوشور و دیلیمیزین اینجیلریندن اؤز شعرینه بزه ک وئریر، بو شیرین دیلین نیسگیلینی ده اونوتماییر. آنجاق آنا دیلینین گؤزه للیکلرینی شعرینده جانلاندیریر او جوملهدن بو دفترده گلن ایلک شعر بونا بیر اؤرنک دیر:
عوممان دریاسیندان تا توران مرزی
کوپه داغ داغی تا شاهسون دوزی
تبریز گؤزللری تورکستان قیزی
شیرین شیرین اؤز دیلیمیز دانیشیر
نوروزی دوشونجهلی بیر شاعیردیر؛ شعرلرینده درینلیک وار، شاعیرانهلیک وار، اورهک دؤیونتوسو، انسانسئوَرلیک شوقو و ذوقو وار، دیلینین اینجهلیگی شعرلرینده پارلاییر. نوروزی شعر قالیبلارینی سیناییر و مختلف قالیبلاردا شعر سؤیلهییر. هر بیر قالیبده اونون شاعیرلیک مهارتینی ده گؤروروک. او اوستاد شهریارین “حیدربابایا سلام” فورماسیندا شعرلری اورهیه یاتیر. او دا سؤزونو دئنا داغینا سؤیلهییر. بو شعردن بیر بند بئلهدیر:
«قَلَم داغی» نالا چَکَر قرشینگدن
اوجهلهنیر کهیلیک سسی دؤشوینگدن
آغلاماسانگ «کارون» جوشماز یاشینگدان
بال آچایدیم دولانایدیم باشینگا
قلم قاردان توتام چکم قاشینگا
گؤردویومور کیمی شاعیرین دیلینده اینجه دویغولار، درین دوشونجه و شعر گؤزه للیگی، هابئله هنر اینجه لیگی گؤز اؤنونده جانلانیر. او، داغلارا، چؤللره، باغلارا، درهلره گؤز تیکهرک اونلارلا گولور، اونلارلا خوش اولور، اونلارا اورهک باغلاییر؛ چونکی ائلی اونلارلا یاشاییر و شاعیر ائلی ایله سورونور. اونا گؤره ده طبیعتله محبت ایله قونوشور، طبیعتی سئویر. آشاغیداکی شعر دئدیکلریمیزه گؤزل بیر نمونهدیر:
هرگنده چه کرلر منی دار ایندی
گوندم گون اوستونه چابالار ایندی
سیتاریم قوشونونگ نوْتو یاتمیشدیر
شامیم آیاقلانمیش، گون باتار ایندی
اوْوروما باخارام دورد یانیم تاتدیر
ائتیشینگ دادیما کاکالار ایندی
اًرخاسیز قالمیشام دماوند تکین
نیج اِئدم باشیما قار یاغار ایندی
دئناسان، گؤینومدن توفان اوینایار
چاخناشیر گؤزومدن دوز آخار ایندی
ایندی کی دورد یاندان تولکو وایخیریر
قوْی ایچینه کی ایت اولا هار ایندی
تورکو ائل، تورکو دیل ایفتیخاریمدیر
تورکو دانیشماقا ائتمم آر ایندی
های دیلیم حق سؤزو سن بیان ائتدینگ
دیلچیک دن چه کرلر سنی دار ایندی
شهریمیز باشیندان ـ آیاغا داردیر
یئل اوینار دارلار دا اوینایار ایندی
شاعیر دونیادا اوز وئرهن حادیثهلره لاقئید قالماییر، هارالی اولورسا اولسون انسانلاردان مودافیعهچی بیر شاعیردیر و اورهیی بوتون بشریّت ایله دؤیونور:
بیر قیز یونان یولوندادیر
قوجاقلامیشدیر دئنگیزی
توْرا دوشن بالیغ تکین
دریادا اوینایار گؤزو
***
ایندی من و … روزنامالار
چهینر منی چکر سیگار
بیر قره قاش اؤلو قیزی
دالغالی دئنگیز اوینادار
او شعر دفترینی موضوعلار اساسیندا نئچه بؤلومه بؤلموش او جوملهدن: عاشقانه، آغ شعر، یئنی شعر، شعر – ترانه و . . . نوروزینی اگر سئوگی شاعیری آدلاندیرساق یانیلمامیشیق. اونون جانلی تصویرلری، شیرین سؤزلری و هابئله موضوعلاری گؤزهلدیر. اونون عاشقانه شعرلری بیر اورهیی کؤورهک عاشیق اورهییدیر. بو مطلع ایلن باشلانان شعر:
عیشقینگ کتابینا یازیلمیش آدیم
سنجاق اولموش درده منیم فریادیم
داها گؤزهلدیر. شاعیرین دیلی عاشقانه شعرلرینده شیرینلهشیر و گؤزل نغمهلره چئوریلیر:
تا کی آچام زولفو موعمماسینی
هئی چهکهسیم گؤینو تمنناسینی
نئچچه شیرین خوب گئجهدیر اویخودا
هئی سورارام لَبلَری حالواسینی
کاش باشارایدیم گئنه دَن گؤروشم
گؤزلهرینینگ ساحیره دویناسینی
بونا اینانیرام نوروزی جنابلاری بو شعر دفتریله آنادیلیمیزه، اؤزهللیکله قشقایی ادبیاتینا قیمتلی بیر هدیه وئریر. من بو گؤرکملی شاعیریمیزه یئنی باشاریلار دیلهییب و کتابین اوخوماسینی ایران تورک ادبیاتی ماراقلیلارینا توصیه ائدیرم.