ایلک اؤنجه، بو قونویا باشلامادان اوّل، بیر یانلیش فیکره سون قویوب سونرا سؤزه باشلاماغیمیز گره کیر. بوگون ایران عالیملری – فارس، تورک و هر دیلده اولورسالار دا، ایران آدی اوستونده بؤیوک سهولر ائدیرلر. بونو دئمک ایستردیم کی ایران آدی بیر اؤلکه و یئر آدی اولاراق بوگون بیر بؤیوک ملت و مختلف قوم و ائللردن قورولموش نئچه ملتلی بیر سیاسی اؤلکه دیر. بو تورپاقلاردا مختلف قبیله لر و ملتلر یاشامیشلار و بیر چوخلو دیللرین یوردو اولموشدور. ایران دئمک بیر سوی آدی اولا بیلمز و دیل آدی دا اولمامیشدیر. ایندی بیر سیرا عالیملر ایرانلیدان آد آپاراندا بونو بیلمه لیدیلر کی ایرانلی مومکوندور فارس، تورک، بلوچ، تورکمن، کورد، لور و یا باشقا دیللی اولسون. ایرانلی اولماق هئچ بیر زمان بیر قبیله و یاخود بیر دیلین اولمامیشدیر. تاریخ بویو مختلف قبیله لر و مختلف سویلاردان اولان، هابئله مختلف دیللره مالیک اولان قبیله لر بورایا گلمیش، بورادا مسکونلاشمیش، مدنیت یاراتمیش و بو مدنیت بوتون بشریت اوچون بؤیوک میراث قویموشدور. آنجاق ایرانلی دئمک تکجه فارس قبیله سینه عایید بیلمک، تاسفله دوشمنلرین هدف و ایسته یی اولاراق ۱۹جو یوزایلدن اورتایا گلمیش و بیزلری بیر – بیریمیزدن آییرماقدان باشقا بیر هدفی اولمامیشدیر. بو اینانج ایله تاریخی اینجهلهییب و دوزگون اولایلاری چیخاریب اوستونده دایانمالیییق.
سؤزون داوامیندا دئمک ایستردیم بیر سیرا عالیملر ساکالار یا اسکیتلری ایران سویلو! بیلیرلر. قاباقجا دئدیگیمیز کیمی آرتیرماق لازیمدیر کی ایرانلی اولماق هئچ بیر دیل یا سویا باغلی اولدوغونو اثبات ائتمیر. ایران بیر ملتین – مختلف دیللرین و مختلف قبیله لرین وطنیدیر. تاریخ بویو بو وطنیمیزده تورک سویو و تورک دیلی ایله برابر، فارسلار، بلوچلار، کوردلر و باشقا قبیلهلر یاشامیشلار. آریاییلار هخامنش سولاله سی ایله ایراندا حکومت قوردولار و حاکمیتی اله آلدیلار. آنجاق اونلارین شاهلاری کوروش، داریوش و خشاریارشا اولاراق، دوشمنلری دا ساکالار اولموشدور. کوروش اونلارا قارشی ساواشلار آپارمیش و نهایت اونلارلا ساواشدا اؤلموشدور. داریوش دا ساکالارلا ساواشلاری اوزون بیر مدت چکیر و تاریخ صفحهلری بو ساواشلاری دولدورموشدور. بئله ساواشلار بیر قبیله آراسیندا و یا بیر دیللی قبیله لر آراسیندا چوخ آز اولا بیلر. ایران – توران ساواشلاری دوغرودور کی ایکی تورپاق ساواشیدیر. ایران باشقا بیر تورپراق و توران باشقا بیر تورپاق اولاراق اونلاردا یاشایان خالقلار ساواشیرلار و بونلارین دیلی فرقلی اولاراق بیر – بیرینین تورپاقلارینا گؤز تیکمیشلر. تاسفله بیر سیرا گؤزو دار سویچولار بو ساواشلاری ایشق ایله ظلمت ساواشی، پیس ایله یاخشی ساواشی، اهریمن ایله اهورا! ساواشی کیمی ده یرلندیریرلر. بو سویچولار گونده بیر هاوا ایله اویناییرلار؛ بیر گون بونلاری قانلی دوشمن و بیر گون ایکی قارداش بیلیرلر.
آنجاق بونو بیلمه لیییک کی دونیا دیللرینین هامیسی گؤزهلدیر. دیل، بیر قاتارین لوکوموتیویدیر و دالیجا مختلف واگونلار چکمکدهدیر. بو واگونلارین بیرینده ادبیات، او بیریسینده فولکولور، بیرینده فلسفه، او بیرینده هنر، اینجه صنعت و هر بیرنده باشقا بیر صنعت و کولتور ماتریاللاری آپاریلیر. بو واگونلاری چکن لوکوموتیو همان دیلدیر. بو قاتار بشریته عاییددیر. اونونلا قارشی دوران بشریتله قارشی دورور. آنجاق آریانی بیر سوی بیلمک داها گؤزو دارلیق و سویچولوقدان باشقا بیر علامت دئییلدیر. علم اینانیر کی بوگون سوی دئدیکده دریلر بویاسی نظرده توتولور. بیری آغ دریلی، بیری قارا دریلی، ساری دریلی، آل دریلیدن باشقا هئچ بیر سوی یوخدور و بونون دا تکجه دلیلی اقلیم دورومودور و هئچ بیر اصالت و پیس یا یاخشی سوی اولدوغونا دلالت ائتمیر. انسان گؤزو ایله باخاندا دا سویلارین هئچ بیر فرقی اولمامالیدیر. اؤزونو اییی بیر سویدان بیلن انسانلار همیشه دونیانین جنایتلرینی، ساواشلارینی تؤرتمیشلر. بیز بو آلچاق آداملارلا ایلگیمیز اولمادیغینی آلنی آچیقلیقلا دئمهلیییک.
بو ضروری سؤزلری دئمکدن سونرا ایندی تاریخه قاییدیب، ساکالارین هانسی کؤکدن اولدوقلارینی آراماق ایستهییریک. طبیعیدیر کی بیر چوخ عالیملر بو ساحه ده فرقلی فیکیرله شیرلر. ساکالارین ایرانی کؤکنلی اولدوغو بیر سیرا عالیملر طرفیندن او جمله دن ۱۹جو عصرده زویس، مولنهوف، توماشک، فرسل و ویلسر کیمی عالیملرین چالیشمالاریندا یئر آلیر. بو چالیشمالار ایران دینی ایله ساکالار دینی آراسیندا ایلگیلری تاپاراق بو قونو اوستونده دایانیرلار و بو باغلیلیغی اثبات ائتمه یه چالیشیرلار. هابئله ساکالاردان قالان کلمه لری آراشدیریب اوئستا، پهلوی دیللری ایله باغلیلیق آختاریرلار.
۲۰جی یوزایلده یئنه بیر سیرا بیلیم آداملاری بو چالیشمالاری و ادعالاری اثبات ائتمک اوچون داوام ائتدیلر. بونلارین آراسیندا آلبرت هرمان هامیدان باشدا دایانیر. باشقا عالیم کرچمر Kretschmer ساکالاری دوغو ایرانلیلارا دین و دیل باخیمیندان ایلگیلی بیله رک، ساکالاری ایرانین دوغودا یاشایان قبیله لرینه یاخین بیلیر. همین عالیم سونرالار اسکیتلرله تورکلرین ایلگیلرینه ده توخونور و اؤز قاباقکی ادعاسیندان واز کئچیر. او، ساکالارین ایرانی کؤکنلی اولدوغوندا شک ائدیب و تورک کؤکنلی اولدوغونا اینانیر.
آنجاق ساکالارین اسلاو کؤکنلی اولدوغو تکجه روس عالیم لری طرفیندن مودافیعه ائدیلیر. بو عالیملرین باشیندا زابلین دایانیر و ساکالارین گئییملریله روسلارین گئییملرینی توتوشدوروب بئله بیر سونوجا چاتیر. آما بو نظریه روس عالیملریندن ائشیکده هئچ بیر طرفداری یوخدور.
آنجاق ساکالارین یاخود اسکیتلرین و ایشغوزلارین اورال – آلتای ایرقی نظریه سی داها چوخلو بیلیم آداملارینین فیکیر دونیاسیله اویغون گلمیشدیر. بو نظریه باشقا نظریهلردن طرفداری چوخ اولاراق گونو گوندن ده آرتماقدادیر. الده ائدیلن نسنه لر و وثیقه لر ۱۹جو یوزایلین ایلک ایللریندن و حتا ایلک دفینه لر اورتایا چیخدیقدا عالیملرین دقتینی اؤزونه چکهرک بئله بیر نظریه اورتایا قویولور. بو نظریه نین ان شهرتلی عالیمی ب. گ. نیبهور اولموشدور.
نیبهور، هرودوت تاریخینه آرخالاناراق طرفسیز بیر مئتودلا اینجهلهدیکدن سونرا ساکالاری تاتار و موغول قبیلهلریندن اولدوغونو ایرهلی سورور. اونون اساس سایدیغی قونو، ساکالارلا تاتارلارین عرف، عادت و عنعنه لری اولموشدور. بو فیکری یونان مشهور عالیمی گروتهدن سونرا نویمان تقویت ائدیر. کیپرت ده اورتا آسیادان روسیایا گلن اسکیتلرین گله نک و گؤره نکلرینین و حیات طرزینی اینجه له ییب، ساکالاری تورک – تاتار و حتا موغوللارا چوخ یاخین و حتا اونلاردان بیر قبیله کیمی تانییر. ناگی ده بو نظریه یه قاتیلیر. نیبهورون ایرهلی سوردویو نظریه گونو گوندن بیر چوخلو طرفدارلار تاپیر. عنعنهلری آراشدیران فیلولوگلار، یئر قازینتیلارینی ایره لی سوره ن آرخئولوگلار الده ائدیلن وثیقهلره آرخالاناراق بو نظریه طرفدارلارینا قاتیلیرلار و هر بیر کتابدا یئنی – یئنی اینجه له مه لری اورتایا قویورلار. بو آرادا چیوی خطینین متخصصی اولان نوردمان داها درین و دانیلماز وثیقهلر اورتایا قویور و چیوی خطی ایله یازیلان متنلری بوگون تورکجه یه چئویریب و ایکی دیل آراسیندا ان اسکی ایلگیلری تاپیر و اونلارین تورک اولدوغوندا هئچ بیر شوبهه یه یول وئرمیر. او، بو آراشدیرمالاری قورتاردیقدا اسکیتلری تورک اولاراق اورال – آلتای ایرقلی بیلیر.
البتده بئله آراشدیرمالار بونلارلا بیتمیر، بلکه بیر چوخلو بیلیم آداملاری یازیلی قایناقلارین اوستونده دایانیب و یئنه آختاریشلارا داوام ائتدیریرلر و نهایت بیر چوخ عالیم بو نظریهنی بوتون ساحه لریله آراشدیریب اینجه له ییب قبول ائدیرلر. بونلاردان مایر، اوکسوس، روبن، مینز، ه. تریدلر، ب. لافر و یاکساتای کیمی عالیملری سایماق اولار.
بو نظریهیه قاتیلانلار بوتون اؤلکه لردن و ملتلر آراسیندا او جملهدن آلمان، انگیلیس، فرانسه و حتا روس عالیملری ده واردیر. آنجاق تورک عالیملری ده بو نظریه اوچون چالیشیرلار. بو عالیملردن ذکی ولیدی دوغان، ترخان، اوگال، سیدف و باشقالارینی سایماق اولار. هر حالدا چاغداش عالیملر ساکالارین عنعنه لریله تورک داستانلاری آراسیندا اؤزهللیکله کتاب دده قورقود قهرمانلاری آراسیندا اولان درین علاقهلری اونودماییرلار و اونلارین تاتار، یاکوت و قزاقلار آراسیندا هله ده وارلیقلارینی دئمکدن چکینمیرلر.
ساکالارین اسلاو کؤکنلی اولدوقلارینا طرفدارلار هئچ بیر وثیقه و ایناندیریجی دلیل گتیرمهییرلر و اونا گؤره ده هئچ عالیملرین طرفیندن قارشیلانماییرلار و سکوت ایله بو نظریه قارشیلانیر. ایران کؤکنلی اولدوغو نظریهیه دایانانلار، تکجه بیر سیرا کلمه لری اورتایا قویوب و بیر ده دین ایلگیلرینی آراییرلار. آنجاق چیوی خطی ایله یازیلان کتیبه لرین اوخونوب – چئوریلمه سی و اونلارجا تورکجه دیلینده اولان اصیل کلمهلر بو نظریهنی پوچلاییب، تاریخه قاتیشدیردی. بوندان علاوه بو عالیملر حتا یازیلی قایناقلارا دقت ائتمه میشلر و بونا گؤره تاریخ و دیلچیلیک علمب بوگون داها ده یرلی بیر علم کیمی ساده دلیللرله قانع اولمور و علمی دایاقلار، یازیلی قایناقلار، اؤزه للیکله کتیبهلر، الده ائدیلن نسنهلر، آرخئولوژی تاپینتیلار هامیسی ال – اله وئریب بو نظریهیه آرخا دورورلار.
آنجاق ساکا یا اسکیتلرین اورال – آلتای اولدوقلاری گونو گوندن بیلیم عالمینده چوخلو طرفدار تاپماقدادیر. قافقازلاردا و آذربایجاندا اولان قازینتیلار لاپ اصیل و درین وثیقهلر بونا الده ائدیر. آنجاق بو نظریهنی قبول ائدهنلر بیر نئچه دلیلی ده آرتیریرلار:
- ساکالارین یوردلاری ایله تورک آنایوردلاری ایله ایلگیسی
- ساکالارین و یوردلارینین آدلاری تورکلوک ایله ایلگیسی
- دیللرینین تورک دیلی ایله ایلگیسی
- دینلرینین اسکی تورک دینی ایله ایلگیسی
- گله نکلر و گؤره نکلرینین اسکی تورک گلهنکلری و گؤره نکلری ایله ایلگیسی
- صنعت و اینجه ایشلرینین اسکی صنعتلریله ایلگیسی
- ساکالارین خلفلری بوگون هله ده وارلیقلارینی قورویورلار.
هرودوت و استرابون یازیلی قایناقلاری اسکیتلر یا ساکالار حاققیندا یازاراق اونلاری کؤچری ائللر کیمی اورتا آسیادان خزر دنیزینین دوغوسوندا قافقازلاردان اورمو گؤلونه قدهر گلدیکلرینی تصویره آلمیشلار. هرودوت و استرابون بونلارین حاققیندا یازدیقلارینی سونراکی قازینتیلاردان اله گلن و آراشدیریجیلارین اینجه له مه لرینین سونوجلارینی بیر – بیرینین اوستونه دوشوروب تصدیقله ییر. بونلارین هامیسی ساکالار یا اسکیتلرین اورال – آلتای و تورک کؤکنلی اولدوقلارینی ایناندیریر.
دیلچیلر ده بو زمینه ده چوخلو آراشدیرمالار آپارمیشلار. ساکا یا اسکیت یا ایشغوزلارین آدینی بوگونه قدهر آچیقلاماغا چالیشانلار چوخ اولموشدور. ذکی ولیدی توغان ساکالارین آدینی قبیله آدی اولاراق تارگوتائه، اسکولوت و پارولات کلمهلرینین ده تورک، چیگیل و بارولا آدلارینین “ت”لی جمع شکلینین یعنی تاورگوت، سیلیکوت و بارولات دئمک اولماسینین لاپ مومکون اولدوغونو بیلدیریر و اسکیت کلمه سینین چنگیزین ایلک دایاندیغی قبیلهلردن ساکاییت قبیلهسینین آدی کیمی، ساکا آدینین “ت”لی جمع شکلی اولماسینی خاطیره گتیردیگینی ایرهلی سورور. کوون ایسه پارت توپلوقلارینین جمع آدیندا، آرساک (رومانلیلار دئدیگی کیمی) ماساژتلرین ائتنیک آدیندا ماس – ساژ و ساکالارین یونانلیلار آراسینداکی “ساکای” آدینین قوشقویا یئر بوراخماسینین اوریانتال تورک سؤزو “ساک” (عقیللی) “یئتهنکلی”، “ایره لی گؤروشلو” آنلامینا گلن سؤزلرله عینی اولدوغونو بیلدیریر. ساک / ساکا آدینین تورک دیلینه عایید بیر کلمه اولدوغونو قبول ائدهن گونالتای ایسه جاغاتای لغتینده ساک کلمه سینین یان معناسینا گلدیگینی بیلدیره رک ساکالارین اوتوردوقلاری یئرلرین آناتورک ائلینه نسبتله یان طرف اولدوغو دوشونولورسه اونلارا بو آدین وئریلمیش اولماسی مناسبتینین آنلاشیلاجاغینی بیلدیریر. همان عالیم بوگونکو تورک قبیله سی اولان و روسلار ایچینده یاگوت آدیلا تانینان یاگوتلار اؤزلرینی ساکالاردان بیلیرلر.
سیدُف دا بیر چوخلو عالیملرله ساکالارلا یاکوتلارین آراسیندا اولان ایلگیلردن دانیشیرلار. بیر چوخ دیللرده ساک همان یایغین معناسیندادیر. بیر سیرا عالیملر ساکانی سایای دئمکله یای معناسینی اونلاردان آلیرلار و اونلار اللرینده همیشه اوخ و یای اولدوقلارینا اشاره کیمی بیلیرلر.
آنجاق بو آدلار قونشو خالقلار طرفیندن اونلارا وئریلمیشدیر: ساکا، اسکیت و ایشغوز. سیدُف آختاریشلاریندا بوگون ده بیر چوخ کندلر و قبیلهلر هله ساک آدیلا اؤزارینی ساخلامیشلار، او جملهدن بوزوکلار، اوچوکلار، ۵۳ یایلار، ۴۰ یایلار کیمی آدلار واردیر.
باشقا بیر قونو اولان ساکالارین دیللریدیر، ساکالارین تورک دیللی اولدوغو اثباتا چاتمیش بیر قونودور. ساکالارین بو گئنیش جغرافیادا دولاندیغی یئرلرده جغرافی آدلار قویموش و بوگونه کیمی بو آدلار قالمیشدیر. قارا دنیزدن خزر دنیزینه قدهر بو آدلار هله ده واردیرلار. او جملهدن تَمَرینده، قاریم بالوق، قاراجاسیس داغینی قیراجاسیم دئمیشلر. تورک دیلینده قارا، قاری و اقار “یوکسک” معناسیندادیر. آرقان اویغورجا اوقان، جیغاتایجا اوخان، بؤیوک تانرییا اشارهدیر. اسکیتلرین قاریم بالوق آدی دا بالیق گؤلونه اشاره دیر. آنجاق یونان، عبری و بابیل قایناقلاریندا بیر چوخلو آدلار واردیر کی بونلارین تورک دیلینده معناسینی تاپماق دیلچیلرین ایشی اولموش و بیر چوخ نظرلرده وئرهرک ساکالارین دولاندیغی یئرلر و قویدوغو آدلار هله ده قالیر. آنجاق ان چوخ دایانان موضوع، شوشدا چیوی خطینده یازیلان کتیبه بر بوگون اؤز وطنمیزده موجوددور. متخصصلر بو کتیبهلری اوخویوب و بو کلمهلری چیخارمیشلار: آنیرا، اوناماق، آرتا، اوتورماق، دالدو، دولدوراق، گیک، گؤک، ایرچیگی، آرتماق، آرتیق، قوتتا، قاتماق، چاغری، اوغول، یال، یول، ویتا، وانا، اؤته، یانا، وورون، اورون کلمه لری اوخونموشدور. بو متنلرده اؤزهللیکله فعللرین هامیسی تورکو اولموشدور. بونو دا تصادفله دوشونمک اولماز. بؤیوک عالیم تونا دئییر: “بیر – بیریله هئچ ایلگیسی اولمایان دونیا دیللرینده، تصادفی کلمه اویغونلوقلار بیر معجزه قابلیتیندهدیر و اؤرنکلری بیر الین بئش بارماغینی گئچمز”. بئلهلیکله بوگون دونیا ساکالارین تورک اولدوغونو اینانمالی و بونا اویغون حرمت ائتمهلیدیر.
قزاقستاندا آلما آتانین ائسیک کورقانیندان یازیلی کیچیک بیر مجمهیی تاپیلدی. ساکالارا عایید اولان و ۲۶ حرفدن عمله گلن بو یازی سلیمانف طرفیندن “خانین اوغلو ۲۳ یاشیندا یوخ اولدو. (خالقین) آدی دا یوخ اولدو”. بو جمله بیزیم بوگونکو دیلیمیزه داها اویغوندور.
اسکی یازیلار وئرهن تانری کلمه سی، بوگون بیر چوخلو یازیلاردا جغرافیا و شخص آدلاریندا و شوش دا تاپیلان کتیبهلرده واردیر. مورتمان دئدیگی کیمی چیوی یازیلاری ساکالارین تورک اولدوقلارینی اثبات ائدیر و اونلارین دیلی تورک – تاتار و فین – اوقور دیللرینین هله آیریلمادیغی اؤنوندندیر.
تورکلرین دینی ایناملاری ایله ساکالارین ایناملاری آراسیندا اولان اویغونلوقلار بیر چوخلو بیلیم آداملارین آراشدیرما قونوسو اولموش و بونلار تانری، گؤگ تانری و اونا باغلی ایناملاری اینجه له ییب، هابئله شامانلار و حتا سئحربازلیق ساییلان ایناملاری ساکالار آراسیندا و هونلارین باشقا قبیله لری آراسیندا اولدوغونو آراشدیریب و بونلارین بیرگه و بیر – بیرینه چوخ یاخین و حتا بیر اولدوغونو ایرهلی سورموشلر. نهایت ساکالارین دین ایناملاریلا باشقا تورک قبیله لرینین ایناملاری عئینیدیر.
هابئله عنعنه لری و دبلر قونوسونو ساکالار و باشقا تورک قبیلهلری آراسیندا آراشدیرانلار بونلارین بیر قبیله دن اولدوقلارینی دئمکدن چکینمه میشلر. بو قونو اوزره ساکالارین آت اوسته یاشامالاری، اؤکوزدن آرابا چکمک اوچون یارارلانماق، ات یئمکلری، بیشیره جک غذالاری، قاب – قاجاقلاری، قمیز ایچگییه وورغونلوقلاری، و نهایت باشقا عادتلری اونلارین تورک اولدوقلارینی ثبوتا چاتدیریر. هرودوت، استرابون و هیپوکرات دا بونلاری اؤز گؤزلریله گؤروب یازدیقلاری داها بوگون تصدیقله نیر و ساکالارین تورک دیللی و اورال – آلتای کؤکنلی اولدوقلاری هئچ شوبهه ده قالمیر.
دیونیسیوس پریه گتا مورخ متولد ۱۱۷ میلادی ماساژتها را ساکن روز آراز نامیده است. مثل هرودوت و سایرین
beyond of the resounding Araxes , the Massagetae dwell , drawers of swift arrows , may neither I myself nor any companion approach these men .
انسوی رود آراز ماساژت ها ساکن هستند. انها تیراندازهای تیز و ماهری هستند. نه من و نه هیچ کس دیگری قادر نیست به آنها نزدیک شود
ژوستین مورخ مشهور لاتین، کشته شدن کوروش را به دست سکاها (ماساژت ها) کنار رود ارس چنین شرح داده
Cyrus, after subduing Asia,15 and reducing the whole of the east under his power, made war upon the Scythians. At that time, the Scythians were ruled by a queen named Tomyris, who, not alarmed like a woman at the approach of an enemy, suffered them to pass the river Araxes, though she might have hindered them from passing it; thinking that it would be easier for her to fight within the limits of her kingdom, and that escape would be harder for the enemy from the obstruction of the river.
کوروش پس از مقهور ساختن آسیا و چیره شدن بر شرق، با سکاها جنگید. در این زمان سکاها توسط ملکه تومروس رهبری می شدند. او مثل زنان با نزدیک شدن دشمن (کوروش) نهراسید. اجازه داد انها از رود ارس عبور کنند. با وجود اینکه او می توانست سد عبور انها شود اما فکر کرد که جنگیدن با کوروش داخل مرزهای قلمرو خود راحت تر است و فرار برای دشمن با سد کردن رود ارس سخت تر خواهد بود.
Cyrus accordingly, having carried his troops across, and advanced some distance into Scythia, pitched his camp. On the day following, having quitted his camp in pretended alarm, and as if in full flight, he left behind him abundance of wine, and such things as were proper for a feast.
کوروش سپاهش را از مرز عبور داد و به سمت سرزمین سکاها پیش رفت و کمپش را صف آرایی کرد. روز بعد، به بهانه خطر از کمپش خارج شد و به سرعت فرار کرد و پشت سرش مقدار زیادی شراب و چیزهای مناسب برای جشن و سرور را جا گذاشت.
The news of this event being brought to the queen, she despatched her son, a very young man, with a third part of her army, in pursuit of him.
خبر این حادثه به ملکه رسید و او پسرش را که یک مرد جوانی بود، به همراه یک سوم سپاهش به تعاقب وی فرستاد.
When they reached the camp of Cyrus, the youth, inexperienced in military matters, seeming to think he was come to feast and not to fight, paid no attention to the enemy, but allowed his barbarians, who were unused to wine, to overload themselves with it; so that the Scythians were overcome with wine before they were subdued by the enemy; for Cyrus, learning what had happened, and returning in the night, fell upon them unawares,16and killed all the Scythians together with the queen’s son.
وقتی انها به کمپ کوروش رسیدند، مرد جوان که در مسائل جنگ ناازموده و بی تجربه بود، تصور کرد که به جنگ نیامده بلکه به مراسم جشن و سرور امده است و هیچ توجهی به دشمن نکرد، بلکه به بربرهای همراه خویش که به شراب عادت نداشتند، خودشان را با شراب پر کردند. سکاها قبل از انکه توسط دشمن شکست یابند، تسلیم شراب شدند. کوروش وقتی فهمید چه رخ داده، شبانه بر سر انها ریخت و تمام سکاها را به همراه پسر ملکه قتل عام کرد
But Tomyris, after losing so great an army, and, what she still more lamented, her only son, did not pour forth her sorrow for her loss in tears, but turned her thoughts to the solace of revenge, and entrapped her enemies, exulting in their recent victory, by a deception and stratagem similar to their own.
اما تومروس، پس از از دست دادن سپاهش و سرنوشت رقت انگیز فرزندش مرثیه سرایی نکرد و اشک نریخت بلکه مصمم شد با انتقام خودش را تسلی بخشد. او دشمنانش را که در جشن و سرور پیروزی اخیرشان بودند با همان استراتژی دشمن به دام انداخت.
For, counterfeiting timidity on account of the damage which she had received, and taking to flight, she allured Cyrus into a narrow defile, where, placing an ambush on the hills, she slew two hundred thousand of the Persians with their king himself; a triumph in which this also was remarkable, that not a man to tell of such a massacre survived.
با تظاهر به ترس به خاطر آسیبی که دریافت داشته بود، فرار پیشه کرد و تومروس کوروش را به کانال باریک کشاند جاییکه روی تپه ها کمین زده بودند. تومروس دویست هزار سرباز کوروش را به همراه خود کوروش قتل عام کرد. یک پیروزی قابل توجهی بود که حتی یک نفر از این همه سپاه انبوه زنده باقی نگذاشت
The queen ordered the head of Cyrus to be cut off and thrown into a vessel full of human blood, adding this exclamation against his cruelty, “Satiate thyself with blood for which thou hast thirsted, and of which thou hast always been insatiable.”
ملکه تومروس دستور داد سر کوروش را از بدنش قطع کنند و ان را داخل ظرفی پر از خون انسانی بیاندازند. او در پاسخ به بی رحمی های کوروش چنین فریاد زد:
خودت را از خون سیراب کن، همان خونی که این همه تشنه اش بودی. همان خونی که همیشه از نوشیدن ان سیراب نمی شدی
موسی کالان کاتواتسی مورخ قرن ۱۰ میلادی در کتاب تاریخ آلبان در مورد هون ها می نویسد:
addicted to their fictitious and deceptive religion,
imagined this filthy heathen cult to be a great religion. If flashes
of thundering fiery lightning and ethereal fire struck a man or some
material object, they considered him or it to be some sort of
sacrifice to a god K’uar. Using horses as burnt offerings they
worship some gigantic savage monster whom they invoke as the
.god T’angri Xan
هون ها به افسانه ها و دین فریب آمیز عادت داشتند و این آیین کفرآمیز و زشت را دین والا تصور می کردند. اگر رعد و برق بر شخص یا اشیا برخورد می کرد، انها ان فرد یا آن شی را چیزی مثل قربانی برای خداوندشان کوار (در ترکی قبچاقی به گفته پروفسور هنینگ به معنای خورشید است) قلمداد می کردند. اسبهای سوزانده شده را به صورت قربانی به درگاه دیوهای بربر که آنها را تانری (واژه ای ترکی به معنای خداوند) قلمداد می کردند، پیشکش می کردند.
استرابون در مورد ماساژت ها و دین آنها چنین می نویسد:
The Massagetæ signalized their bravery in the war with Cyrus,… The Massagetæ regard no other deity than the sun, and to his honour they sacrifice a horse.
ماساژت ها شجاعت شان را در جنگ با کوروش نشان دادند. ماساژتها خدایی جز خورشید ندارند و به افتخار او اسب قربانی می کنند
نوشته های موسی کالان کاتواتسی و استرابن و پروکوپیوس و سیموکاتا و سایرین در مورد ماساژت ها و هون ها و دین قربانی کردن اسب در پیشگاه خدای خورشید نشان می دهد که مساژتها که در سواحل آراز زندگی می کردند، ترک بودند.
مورخین پهلوی با نژاد پرستی و عناد تاریخ را به کلی تحریف کرده اند
پروفسور کومس قزا comes geza زبان شناس برجسته مجارستانی، متولد ۱۸۳۸، در شرح لاتینی کتاب فرهنگ ترکی قرن یازدهم با عنوان کدکس کومانیکوس، می نویسد:
Hoc loco observo, in nomine cllective regum Parthorum
arsak (apud scriptorcs romanos arsac-cs) et in nomine ethnico
Massagetarum nomen antiquum Sacariim
نام آرساک arsak که با آن شاهان اشکانی نامیده می شدند، همچنین نام ماساژت mas – sag هر دو یادو آور نام ساکا Saca است.
زبان شناس مجارستانی می گوید ساغ یا ساک به معنای:
turcica orientaL «prudens,» «intelligens,» «sanus
ساغ ریشه ترکی دارد و به معنای با حزم و احتیاط، هوشیار و سلامت است.
در ترکی حتما شنیده اید : ساغولون. این ساغ یعنی سلامت باشید. یا می گویند ساغلوزا ایچیرم. یعنی به سلامتی تان می نوشم :))
زبان شناس مجارستانی می گوید نام های مربوط به نواحی دریای خزر که در کتب تاریخی کهن امده است مثل :
Temerinda, Karbaluk, Graucasus, Silyn &c
دارای ریشه ترکی است.
کومس قزا می گوید پلینی در تاریخی طبیعی می نویسد واژه تمریندا یا تماروندا به معنای مادر دریاست. رود دن یا تانائیس یا مئوتیس در کتب تاریخی تمریندا نامیده شده است.
دریا به ترکی یعنی :
turcico tingis, tengiz, hungarico tenger
به ترکی یعنی تینگیز، تنگیز، به مجاری یعنی تنگر
پروفسور کومس قزا می گوید در زبان ترکی چوواشی تبدیل s به r از لحاظ آواشناسی وجود دارد. بخش اول واژه از تنگیز ساخته شده است که به تبعیت از ترکی چوواشی اس به آر بدل شده است.
کومس قزا می گوید واژه kozeg به ترکی یعنی پنجره تبدیل به kormak شده. این خصوصیت آواشناتی دنتال ترکی است که س یا ز به ر تبدیل شده است. مثل واژه تمر و تنیز (دریا). و مثال های دیگری هم در کتابش اورده که ذکر نمی کنم.
پروفسور گزا می گوید با توجه به نام تانئیس یا همان تنیز ، تنر درست است نه تمر.
پروفسور کومس قزا در مورد نام سیردریا می گوید:
Nomen Silyn turcico oriental “silyn”
سیلیغ
respondet,
quod «lucidum,» «splendens,» «limpidum» significat. Scythae
etiam Jaxartem «Silis» nominabant (hodie
سیر or دریا سیر
پروفسور کومس قزا می گوید نام رود سیلین ریشه ترکی دارد. این واژه از سیلیغ به معنای روشن اشتقاق یافته است. سیردریا یا سیحون از همین ریشه است
حتما می دانید که ساکاها ۳۰ سال بر تمام ایران در زمان مادها یعنی پیش از هخامنشیان حکومت کرده اند. در مورد ساکاها پلینی در تاریخ طبیعی می نویسد:
Beyond this river are the peoples of Scythia. The Persians have called them by the general name of Sacæ,۱ which properly belongs to only the nearest nation of them. The more ancient writers give them the name of Aramii. The Scythians themselves give the name of “Chorsari” to the Persians, and they call Mount Caucasus Graucasis, which means “white with snow
اطراف رودخانه سکاها زندگی می کنند. پرشین ها بدان ها به صورت کلی ساکا می گویند. (حتما می دانید که ساکا به گفته استرابون قومی در بالای رود سیحون یعنی قزاقستان امروز است که زیر مجموعه سکا بودند. سکاها هم در قفقاز و هم در آسیای میانه بودند ولی ساکاها در قزاقستان بودند که امده بودند آذربایجان و کل ایران و عراق را فتح کرده بودند ) و این ساکا احتمالا به یکی از اقوام نزدیک به آنها مربوط است. در نوشته های کهن به آنها آرامی می گویند. سکاها به پرشین ها چورسر می می گویند و به کوه قفقاز گراکوسیس می گویند که به معنای برف سفید است.
پرفسور کومس قزا می گوید kar به ترکی یعنی برف. okar یعنی عمیق. تبدیل س به ر در آواشناسی ترکی سابقه دارد. گراکوسیس به گفته پروفسور کومس یعنی ارتفاعات برفی kar aukas
Kar in linguis turcicis
«nivem» et okar «altum»
پروفسور کومس در نوشته های تاریخی آپود تزتزم apud tzetzem به سکاهای رود دن اشاره کرده که آنها دارای Karpaluk بودند که به زبان آنها معنای استخر می دهد.
پروفسور کومس می گوید بالیک به ترکی یعنی ماهی و با آن واژه مرتبط است
پروفسور کومس می گوید وقتی کوه قفقاز را کوه قاف یا قاف داغ kafdagh می نامند، این kaf همان kau است: aukas یا aukar یا okar که در ترکی آذری می گوییم یوخاری یوکاری معنای بالا و ارتفاعات است
okar «altum
اکار : بالا، ارتفاعات
ارتفاعات برفی kar aukas
نام قفقاز یا kar aukas به معنای ارتفاعات برفی نظر پروفسور اچ. کیپرت، H. Kiepert را که به تورانیان ساکن در دره های قفقاز اشاره کرده است، برای تحلیل های زبان شناسانه پروفسور کومس شاهد است
هرودوت می نویسد: The gods whom they propitiate by worship are these only:—Hestia most of all, then Zeus and the Earth, supposing that Earth is the wife of Zeus, and after these Apollo, and Aphrodite Urania, and Heracles, and Ares. Of these all the Scythians have the worship established, and the so-called Royal Scythians sacrifice also to Poseidon. Now Hestia is called in Scythian Tabiti, and Zeus, being most rightly named in my opinion, is called Papaios, and Earth Api, and Apollo goitosyros, and Aphrodite Urania is called Argimpasa, and Poseidon Thagimasidas.
خدای سکاها که با پرستش از آنها تسکین می یابند عبارتند از: هسیتا، بعد زئوس، بعد زمین. زمین را همسر زئوس می پنداشتند. پس از اینها خدای دیگرشان آپولو و آفرودیت اورانیا و هراکلس و آرس است. در میان این خدایان سکاها به پوزیدئون قربانی می کنند. الان هسیتا به سکایی تابیتی و زئوس پاپایوس و زمین آپی و آپولو گویدوسور, آفرودیت اورانیا به صورت آرقیم پاسا و پوزیدئون به صورت تقیماسیداس نامیده می شود.
پروفسور کومس می گوید:
Apollinem Gongosur nominat
Forma gongos evidenter cum turcico oiincs
«sol» convenit,
آپولو (خدای خورشید)که نامش گویدوسور است از گونگوسور یا گونگوس که همان گون ترکی به معنای خورشید است اشتقاق یافته است.
پروفسور کومس در مورد نام تمیماساداس می نویسد:
Thamimasadas vero, pro quo Origenes : Thagi-
MASAD scripsit , quod ad primam ejus partem , cum turcico
tengis, tingis idem esse videtur (Thamimasadas fortasse idem
valet, quod turcicum tengising atasi
Temerinda praedictum in prima parte convenit
تمیماساداس (خدای دریاها) بخش اولش از تنگیز یا تنگیس اشتقاق یافته است و بخش دوم آن آدا از آتای ترکی اشتقاق یافته است. معنای آن می شود: tengising atasi یعنی پدر دریاها
تمریندا (نام تانائیس یا تنئیس یا تنگیز ولگا است)و تمیماساداس (خدای دریاها) هر دو از تنگیز ترکی اشتقاق یافته اند
پروفسور کومیس در مورد نام آرقیم پاسا می گوید:
Artimpasa plane idem est, quod turcicum erdcni pasa omnium
virtutum quasi caput.
ارتیم پاشا از اردین پاشا در ترکی اشتقاق یافته است
پروفسور کومیس در مورد نام تابیتی می گوید:
Tabiti mihi «adoratam» (deam) significare
videtur et nomen summi dei Papacos cum turcico baba «avus,»
babir’, baja «senex,» — uigurico bajat, ^agataico bijat «deus»
optime convenit
تابیتی از بابای ترکی اشتقاق یافته است. به معنای کهن سال. بابابیر، باجا (به معنای پیر)، باجات اویغوری اشتقاق یافته است
ایواگوروس پونتوس Evagrius کشیش و واعظ متولد ۳۴۵ میلادی در کتاب historia eccles می نویسد:
Hunni, olim Massagetae,
هون ها همان ماساژت های قدیم است
از آنجا که هرودودت و استرابون و ژوستین و دیودوروس و خیلی از مورخین دیگر به جنگ کوروش با ماساژت ها در کنار رود ارس اشاره کرده اند و از طرفی ایواگوروس و پروکوپیوس و تئوفانس و غیره ماساژت ها را ترک نامیده اند، پس نظریه نژاد پرستانه حذف ترک از آذربایجان و قفقاز و آسیای میانه و غیره بی پایه و اساس است
یکی دیگر از دلایل بی پایه و اساس بودن نظریه نژاد پرستانه حذف ترک از قفقاز نوشته استرابو در مورد ترکهای ایغور در سواحل رود دن است. استرابو می نویسد:
and that of the Urgi, who in general are nomads, though a few are interested also in farming; these people, it is said, dwell also along the Ister, often on both sides
و اورغی (ایغور)ها، آنها در کل چادر نشین هستند و برخی از آنها به کشاورزی می پردازند. این ملت در دو سوی رود استر (همان تانائیس یا تنئیس یا دنیس یا دنگیز ترکی) زندگی می کنند
استرابو به صراحت و روشنی از “توریک سکا” در افسوس ترکیه و خدای آنها یعنی تاوری و به گفته ترکها تانری صحبت کرده است. عین نوشته استرابو چنین است:
Orestes, when he came hither with his sister Iphigenia from Tauric Scythia, is thought to have introduced the sacred rites performed in honour of Diana Tauropolus,
ارستس (یا همان آرتمیس که در آذربایجان و انطاکیه و فریگیا و افسوس پرستش می شد. اشکانیان هم ارستس را با استناد به منابع تاریخ کهن ارمنستان می پرستیدند) وقتی با خواهرش ایفی ژنیا از سکای ترک (tauric scythia)به اینجا (افسوس ترکیه که معبد ارتیمس در آنجا جزو عجایب هفتگانه جهان است) آمد با خودش آیین مقدس پرستش تاوری دیان (به گفته ترکها تانری) را به افسوس ترکیه آورد.
دیان الهه شکار است و در آیین ماه پرستی و خورشید پرستی دیان پرستش می شود. دیان همان اسطوره آمازونها یعنی زنان قهرمان و جنگجو در بالای دریای سیاه است که یکی از آن زنان جنگجوی آمازون در قالب الهه شکار یعنی دیان پرستش شده است. آمازونها در شجاعت اسطوره شده اند.
استرابون با :
Tauric Scythia
و خدای آنها
Diana Tauropolus,
یا تاوری یا تانری دیان
هویت ترک سکاها را فاش ساخته است
صابئین به الاهه تیرانداز تئمیس می گویند. قبلا استرابن گفته بود که در انطاکیه و سوریه معبد آرتمیس و الاهه شکار از آلبان و فریگیا به آنجا منتقل شده است.
استرابن می گوید فریگیا (در ترکیه)و آلبان (آذربایجان) برای آرتیمس خدای شکار و تیراندازی معبد دارند و آنها این فرهنگ را به انطاکیه و سوریه (حران)انتقال داده اند. استرابن نژاد و فرهنگ آلبان را با فریگیا یکسان برشمرده است.
در آذربایجان ماه نیسان و بارانهای نیسان اردیبهشت در زبان عامه، یادگار ارتباط دیرین آذربایجان با فریگیا و توریک سکاها و تانری دیان باستان است.
استرابو می گوید سکاسنه (در قره باغ آذربایجان) از سکاهای شمال هستند که نام خود را در سکاسنه یا قره باغ گذاشته اند. انها سکاهای قفقازی کیمیری و ترر tereres هستند. اترار و ترر و ترک با هم به گفته پروفسور راولینسون رابطه دارند. پروفسور راولینسون حتی واژه ترر و ترک را با واژه انگلیسی تریبل و واژه فارسی ترس و واژه انگلیسی ترمبل یعنی لرزش و غیره مرتبط می داند.
قوم ترر یا اترار شهر سکاسنه در اذربایجان را پس از تصرف به نام خود یعنی سکا نامگذاری کردند. این یعنی ترر یا اترار سکا هستند.
استرابو نام یکی از این قوم ها که مثل آلبانها (آذربایجان) ماه پرست بودند و مثل البانها پرستشگاه برای تانری دیان داشتند قومی است به نام sakarya در ترکیه. اسم سکا در نامش دیده می شود. ساکاریا نام قدیمی فریگیا در ترکیه است.
جالب است که شاه sakarya اسمش midas بود. اسم قدیمی تر ساکارایا ، فریگیا بود. Phrigia
استرابو دین و نژاد فریگیا یا همان ساکاریا را با دین و نژاد مردم آلبان یا آذربایجان یکسان نامیده است.
کیمری های سکای قفقاز همانطور که قره باغ آذربایجان را با حمله به ارمنستان سکانسنه نامیدند همان کیمیری ها به فریگیا حمله کردند و شهرشان را اشغال کردند
استرابو مردم ترکیه را از نژاد متفاوتی نسبت به حاکمان رومی ترکیه برشمرده است. نام برخی از شهرهای ترکیه از زبان استرابو:
شهر trocmi
شهر geza -toric
شهر eupa- toria که توسط پمپی روم پس از اشغال انجا به مگنوپولیس تغییر نام داد. استرابو می گوید ساکنان آنها از سکاهای توریک است.
استرابو می گوید کوههای توروس ترکیه همان نام سکاهای توریک است که نام خود را بر کوهها گذاشته اند.
استرابو اقوام ساکن در شهرهای ترکیه را بر خلاف حاکمان رومی اش چنین برشمرده است:
خالکدون یا استانبول کنونی به گفته استرابو توسط مگاری ها یا همان مجارهای غیر هند و اروپایی ساخته شده است. مگارها ساکنین غیر هندواروپایی آتن کهن نیز هستند.
شهر cimiata به گفته استرابو توسط سکاهای شمال دریای سیاه ساخته شده است
استرابون می گوید فریگی ها، بی تی نی ها ، میسیان ها، … که اقوام تشکیل دهنده ترکیه هستند در اصل همه تراکیایی هستند.
توجه داشته باشید که بی تی نی ها همان بی ثی نی ها یا بیزانس است. نام بیزانس از این قوم تراکیایی اقتباس شده است.
استرابو می گوید اکثر شهرهای ترکیه مثل افسوس و غیره توسط آمازون های بالای دریای سیاه نام گذاری شده اند.
کیمیری ها و توریک سکاها در شمال دریای سیاه و بلغارها قوم مردم ترکیه هستند. ولی حاکمان شان رومی و از نژاد دیگری است.
استرابو می گوید نام شهرهایی چون افسوس(اصحاب کهف) ، سیمرنه، کیمه، میرینه و نام ارامگاهها و یادبودها را امازونهای قفقاز گذاشته اند
استرابون می گوید وقتی سکاهای قفقازی کاپادوکیه در ساحل دریای سیاه که پونتیک نامیده می شود، را تصرف کردند سرداران پارسی شب هنگام و در زمان جشن سکاها به انجا حمله کردند و سکاها را قتل عام کردند و برای خدایان پارسی یعنی اومانوس omanus و anadatus پرستشگاه ساختند. نام پرستشگاه آنایتیسanaitis بود.
نام رود هامون و آناهیتا از این خدایان است.
استرابون در غرب مادها یعنی ترکیه کنونی به قومی بنام ماتیانی اشاره کرده است. هرودوت می نویسد این ماتیانی ها از کیمیری ها در اناتولی و جنوب دریای سیاه هستند. انها پیش از مادها در ۷۰۰ یا ۸۰۰ پیش از میلاد انجا زندگی می کردند. هرودوت می گوید انها با لباس و پرچم ترکهای paphlagoia حتی زمانی که توسط مادها و پرشین ها سرکوب شدند ، در سپاه مادها و پرشینها همراه خود داشتند.
زبان انها هوری و غیر هند و اروپایی است.
انها از کیمیری های قفقاز هستند که استرابون راجع به سکاهای کیمیری ها در بسفر صحبت کرده است. همانهایی که به ارمنستان حمله کردند و در قره باغ یا سکاسنه باستان ساکن شدند
مورخین نادان پهلوی اقوام و ملل باستانی ساکن در ترکیه را با حاکمان رومی و اروپایی انجا یکسان تلقی می کنند که با نوشته های موثق استرابو در تضادی آشکار است
حیف است به نوشته های دیودوروس، مورخ برجسته لاتین، راجع به سکاهای وحشی رود ارس اینجا اشاره ای نشود. دیودوروس می نویسد:
At the First a very few of them, and those very despicable for their mean original, seated themselves near to the River Araxes
در ابتدا اندکی از سکاهای زبون و دنی در کنار رود ارس زندگی می کردند.
Afterwards one of their ancient Kings, who was a warlike Prince, and skilful in Arms, gain’d to their Country, all the Mountainous Parts as far as to MountCaucasus, and all the Champain Country, to the * Ocean, and the Lake Maeotis, and all the rest of the Plain to the River Tanais.
بعدها یکی از شاهان جنگجو و ماهر سکاهای ارس کوه های قفقاز و دریاچه مئوتیس و تانائیس( یا همان تنئیس یا دنیس ترکی) را اشغال کردند.
This Nation prosper’d still more and more, and had Kings that were very famous; from whom the Sacans, theMassageties, and the
Arimaspanis,and many others call’d by
other Names derive their original.
سکاهای سواحل ارس بیشتر و بیشتر ثروتمند و پرجمعیت شدند و شاهان داشتند که سکاها، ماساژت ها، آریماسپانیس و سایرین از این سکاهای رود ارس اشتقاق یافته اند.
Amongst others, there were two remarkable Colonies that were drawn out of the conquer’d Nations by those Kings; the one they brought out of Assyria,and settl’d in the Country lying between Paphlagonia and Pontus; the other out of Media, which they plac’d near the River Tanais, which People are call’d Sauromatians
در میان اقوامی که با امدن سکاها مهاجرت کردند نام دوتا مشهور است. یکی قومی بود از آشور که به سرزمین موجود در بین پافالوگونیا و پنئوس یا همان دریای سیاه امدند و دیگری مادهایی بودند به نام سرمتیان که در سواحل رود تانائیس اسکان یافتند
دیودوروس می گوید امازنها کنار رود ترمودن ترکیه زندگی می کردند و دیانای ترک یا توریک پولی یا تاروپولی خدای انهاست:
Then she insti∣tuted solemn Festivals and Sacrifices to be offer’d to Mars and Diana, call’d Tauropoli.
سپس او آیین و فستیوال دینی برگزار کرد و در مقابل مارس و دیان موسوم به تاوری پولی یا همان تانری قربانی کرد
آریان در مورد سکا ها که در سپاه آتروپاتن با اسکندر مقدونی می جنگید، چنین می نویسد:
the Sacians, a Scythian tribe belonging to the Scythians who dwell in Asia
یعنی سکاها طایفه ای از اسکیت ها هستند که در آسیا زندگی می کنند.
چندین هزار سال پیش ، سکاهای آسیایی در آتروپاتن به گفته آریان مورخ برحسته لاتین در آذربایجان عصر هخامنشی با اسکندر جنگیده اند
پروفسور راولینسون زندگی ترکان در ایران عصر سلجوقی را بسیار شبیه به زندگی سکاها در عصر مادها عنوان داشته است. پروفسور راولینسون می نویسد:
The condition of Media and the
adjacent countries under the Scythians must have nearly resembled that of almost the same regions under the Seljukian Turks during the early times of their domination.'” The conquerors made no fixed settlements, but pitched their tents in any portion of the territory that they chose. Their horses and cattle were free to pasture on all lands equally. They were recognized as the dominant race
ترجمه:
مادها و نقاط همجوار انها که همگی توسط سکاها تصرف شده بود بسیار شبیه به تسلط ترکان سلجوقی در ان مناطق است. فاتحین در مکان ثابتی زندگی نمی کردند و انها در هر جایی که دوست داشتند چادر و اتراق می کردند و گله ها و اسبهایشان به صورت آزادانه در تمام سرزمین ها می توانستند چرا کنند. چون انها نژاد فاتح بودند
پروفسور راولینسون در ادامه می نویسد:
According to Strabo, Armenia and Cappadocia were the regions where the Scythic ravages had been most severely felt.'” Cappadocia had been devastated from the mountains down to the coast ; and in Armenia the most fertile portion of the whole territory had been seized and occupied by the in- vaders, from whom it thenceforth took the name of Sacassene
راولینسون:
به گفته استرابن، ارمنستان (شمال ماد و زاگرس مثل اراز و کر در البان قفقاز)و کاپادوکیه ترکیه مناطقی بودند که همواره توسط سکاها به سختی حمله می شد. ارمنستان که حاصلخیزترین مناطق انجا بود توسط سکاها اشغال شد و از ان به بعد سکانسه (یا همان قره باغ ) نامیده شد
راولینسون می نویسد:
In Armenia and Cappadocia during the flourishing period of Assyria, Turanian tribes had been predominant. Between the middle and the end of the seventh century these tribes appear to have yielded the supremacy to Arians. In Armenia, the present language which is predominantly Arian, ousted the former Turaman tongue which appears in the cuneiform inscriptions of Van and the adjacent regions
ترجمه:
راولینسون می گوید در ارمنستان و کاپادوکیه ترکیه در زمان حکومت اشوریان، قبایل تورانی زندگی می کردند. در اواسط و اواخر قرن هفتم پیش از میلاد ، سرزمین ترکها تسلیم حکومت اریایی ها شد. در ارمنستان، زبان کنونی که کاملا اریایی است ، زبان پیشین انها را که تورانی است از بین برد . زبان تورانی ارمنستان در کتیبه های میخی وان و مناطق همجوار (نزدیکی های تبریز در سراب کتیبه های اوراتوهای ترک باستانی ارمنستان موجود است) قابل مشاهده است
پروفسور راولینسون معتقد است جنگ داریوش با سکاها در پنج سال اول حکومتش درست در بالای رود دجله رخ داده است نه در کنار رود ولگا. راولینسون می گوید داریوش بعدها در سال ۵۱۲ میلادی با سکاهای بسفر می جنکید ولی پیش از آن جنگ داریوش با سکاهای شورشی در همسایگی ماد بوده است. پروفسور راولینسون می گوید بی خود نیست که واژگان و گرامر ترکی در کتیبه بیستون دیده می شود. این بخاطر همین سکاهایی است که در ماد و نقاط همجوار آن زندگی می کردند .
یکی دیگر از اسناد ترک بودن سکاها نوشته های مستند مناندر ، مورخ قرن ۶ میلادی بیزانس است. مناندر ترک بودن سکاها را در کتاب تاریخ خود چنین فاش کرده است:
When the sogdians told sizabul what had occurred, he himself sent another embassy to the Persians, since he wished to establish friendly relations between them and his own state. When this second Turkish embassy arrived, the king, after discussion with the Persian high officials and with katulph, dicided that because of the untrustworthy nature of the scythians it was completely agaist Persian interest to establish friendly relation with the turks.
وقتی مردمان سغد به سیزابول (خاقان ترکان) گفتند که چه رخ داده است، سیزابول سفیر دیگری به پرشیا فرستاد. چون سیزابول تمایل داشت که روابط دوستانه ای بین پرشیا و دولت خودشان (در سغد) برقرار باشد. وقتی دومین سفیر به پرشیا رسید، شاه (انوشیروان) بعد از بحث با کاتولف و مقامات عالی پرشیا تصمیم گرفت که به علت طبیعت غیرقابل اعتماد سکاها (= ترکها) ، این کاملا برخلاف منافع پرشیا بود که روابط دوستانه ای با ترکها برقرار کند.
مناندر، مورخ بیزانس قرن ۶ میلادی، به روشن ترین شکل ممکن هویت ترک سکاها را در کتاب تاریخ خود چنین فاش ساخته است:
When the turks, who had formerly been called the sacae, sent an embassy to Justin concerning peace, the emperor decided to send an envoy to the turks.
مناندر، مورخ بیزانس قرن ۶ میلادی، به روشن ترین شکل ممکن هویت ترک سکاها را در کتاب تاریخ خود چنین فاش ساخته است:
When the turks, who had formerly been
called the sacae, sent an embassy to Justin concerning peace, the emperor decided to send an envoy to the turks.
وقتی ترک ها، همانها که قبلا ساکا نامیده می شدند، یک سفیر پیش امپراطور ژوستین در مورد پیمان صلح بین ترک و بیزانس فرستادند، امپراطور تصمیم گرفت یک سفیر پیش ترکان اعزام کند
مناندر، مورخ قرن ۶ میلادی، حاکمیت ترکان در زمان امپراطور ژوستین (۵۶۹ میلادی) در سغد را چنین توصیف کرده است:
At the beginning of the fourth year of justin’s reign an embassy from the turks came to Byzantium. As the power of the turks increased, the sogdians, who were earlier subjects of the ephthalites and now of the turks, asked their king to send an embassy to the Persians, to request that the sogdians be allowed to travel there and sell raw silk to the medes. Sizabul agreed.
در آغاز سال چهارم حکومت ژوستین (۵۶۹ میلادی) یک سفیر از ترکان به بیزانس ترکیه امد. وقتی قدرت ترکان افزایش یافت، مردمان سغد که قبلا تحت حاکمیت هفتالیان بودند و الان تحت حاکمیت ترکان قرار دارند از شاه شان (سیزابول خاقان ترک) درخواست کردند که اجازه دهد مردم سغد به ماد سفر کنند و در آنجا ابریشم بفروشند. سیزابول پذیرفت.
مناندر در ادامه می گوید که خسرو انوشیروان درخواست مردم سغد را نپذیرفت و با ریختن زهر در غذای سفیران سغد انها را مسموم ساخت و این امر بارها تکرار شد و بالاخره موجبات وقوع جنگ بین ایران و ترکان سغد شد.
مناندر در ادامه به سفیران ترک سغد به بیزانس روم اشاره کرده که ماموریت آنها رساندن نامه ای از خاقان ترک به خط سکایی ( به گفته مناندر written in scythian ) به امپراطور ژوستین بودند.
مناندر می نویسد امپراطور ژوستین سفیرانی را به سرزمین هفتالیان سغد ارسال می کند و به محض ورود سفیران روم ترکان در سغد آهن را برای فروش نزد سفیران روم می آورند و هدف انها این بود که نشان دهند ترکان معادن آهن دارند. متن اصلی نوشته مناندر چنین است:
When zemarchus and his companions had completed a journey of many days, they enterd the land of the sogdians. At this point they dismounted from their horses, and certain turks…offered them iron
وقتی زمارچوس (سفیر امپراطور ژوستین) و همراهانش طی چند روز سفر به سغد رسیدند آنها از اسبانشان پیاده شدند و ترکهای معینی به آنها آهن (برای فروش) دادند
مناندر می گوید ترکهای دیگر که به زبان سکایی صحبت می کنند نزد سفرای رومی آمدند و پیشگویی و دعا می خواندند و طبل می زدند. ترک و زبان سکایی در نوشته های مناندر بسیار بااهمیت است. عین نوشته مناندر چنین است:
Certain others of their own tribe appeared, who, they said, were exorcisers of ill-omened things and they came up to zemarchus and his companions. They took all of the baggage that they were carrying and placed it on the ground. Then they set fire to branches of the frankincense tree, chanted some barbarous words in their Scythian tongue, making noise with bells and drums,…
برخی دیگر از همان قوم معین (قوم ترکهای معین آهن فروش که در سطر قبل گفته شده است) پیش زمارچوس سفیر روم و همراهانش آمدند و چیزهای شوم و بدیمن را از روح خارج می ساختند. آنها کیف سفرا را گرفتند و روی زمین گذاشتند. آنها شاخه های درخت کندر را آتش زدند و واژگان بربری به زبان سکایی شان (= ترکی شان) زمزمه کردند و با طبل همهمه و داد و فریاد می کردند….
مناندر در ادامه به اداها و چشم سفید کردن های ترکان جادوگر و پیش گو برای تزکیه روح سفرای رومی از چیزهای شوم اشاره کرده که اینجا به تفصیل نمی آورم.
مناندر در ادامه می گوید سفرای روم پیش خاقان ترک در سغد رفتند و خاقان ترک در کوهی به نام اک داغ به معنای کوه طلایی نشسته بود. این ثابت می کند که هفتالیان که به گفته پروکوپیوس و سیموکاتا ترک و هون هستند، اشتباه نبوده است. عین نوشته مناندر چنین است:
When these things had been done in this way, they travelled with those appointed to this task to the place where the khagan was, on a mountain called ektag or “golden mountain” in greek
وقتی کارها بدین طریق انجام شد آنها (سفرای روم بیزانس) توسط راهنمایان به جایی که خاقان بود یعنی به کوهی که اک داغ نامیده می شد (در سغد) برده شدند. اک داغ به زبان یونانی یعنی کوه طلایی
مناندر در ادامه می گوید خاقان ترک( سیزابول) به سفیر روم (یعنی زمارچوس) زنان برده که در جنگ با مردمان kherkhir (همان قرقیز؟؟ است)اسیر خاقان شده بودند هدیه کرد.
مناندر در ادامه حین اشاره به جنگ پرشیا و ترکان از لقب و عنوان جانشین منیاخ رهبر هفتالیان چنین یاد کرده است:
With them he sent another envoy, since the former one, maniakh, had died. His successor’s name was tagma, and his title was tarkhan
به همراه آنها خاقان سفیر دیگری را فرستاد چون سفیر قبلی، منیاخ (رهبر هفتالیان) مرده بود. جانشین منیاخ نامش تاغما بود و لقبش طرخان.
مناندر در ادامه می گوید که فرزند منیاخ نیز مثل پدرش لقب طرخان یافت . علت آن این بود که رهبر هفتالیان یعنی منیاخ روابط بسیار دوستانه و وفادارانه ای با خاقان داشت. اینها درست برعکس خسرو انوشیروان است که به گفته مناندر خسرو انوشیروان به زن رهبر هفتالیان تجاوز کرده بود.
نام اک داغ در سغد زمان امپراطور ژوستین و نام طرخان در میان هفتالیان و گفته های سیموکاتا و پروکوپیوس در مورد هفتالیان که هون و ترک هستند، تمام سفسطه های تاریخ سازان پهلوی را ابطال می سازد.
زبان شناس معروف فرانسوی ، با نام cahun در کتاب فرانسوی زبان خود با عنوان :
INTRODUCTION A l HISTOIRE DU L ASIE
در صفحه ۱۰۹ در توضیح نام رهبر هفتالیان سغد یعنی منیاخ که مناندر به آن اشاره کرده است، می نویسد:
de l’ambassade un Turc de Sogdiane nomme Maniakh, nom consonance turqu
یک سفیر ترک سغد با نام منیاخ، که نام او دارای آواشناسی ترکی است…
همچنین مناندر نام رهبر پیشین سغد را
به صورت κατονλφω نوشته که در ترجمه انگلیسی به صورت katolph خوانده شده ولی cahun در کتاب مقدمه ای بر تاریخ آسیا خوانش صحیح نام رهبر هفتالی را از ریشه ترکی kutlug به معنای خوشی خوانده است
تئوفانس مورخ برجسته بیزانس در کتاب تاریخ خود با عنوان chronicle در شرح رخدادهای مربوط به سال ۴۴۹ میلادی آتیلا و هون ها را سکا می نامد:
Attila, in the meantime, overran Thrace. He was the son of
Moundios, a Scythian, a brave and arrogant man who, after getting
rid of his elder brother Bdellas, became sole ruler of the empire of the
Scythians whom they call Huns
آتیلا، در این اثنا، به تراکیا یورش برد. او فرزند موندیوس (موندوک)، از نژاد سکا، مردی شجاع و مغرور بود که پس از کنار نهادن برادر بزرگش بدلاس (بلدا) ، تنها حاکم امپراطوری سکاها گشت که که مردمان سکا را هون می نامند