تورک دیلی باشقا دیللر کیمی بیر چئشید ده‌ییشمه‌لره اوغرامیش، آنجاق قُوروما (حفظ و مراقبت) قایغیسیزلیغیندان دولایی اؤزگه ائتکی‌لره (تاثیرلره) آچیق قالمیشدیر.
تاریخ بویونجا چئشیدلی شاه‌اثرلرین یازیمیندا قوللانیلان آنا دیلیمیز- تورکجه- وئریملی و وارسیل (غنی، زنگین)کئچمیشینه رغمن، یئته‌رینجه ایشله‌نمه‌دییی و قورونمادیغی اوچون صاحب اولدوغو بالقوه گوجو و یاراری، گونوموزده تانینماماقدا، و بو گوجدن یئته‌رینجه فایدالانماماقدادیر. تورکجه‌نین گوجونو تانیمایان، بیلمه‌ین و یا قوللانمایانلار، اونو باشقا دیللرله قارشیلاشدیراراق گوجسوز و یئته‌رسیز بیر دیل کیمی گؤسترمه‌یه چالیشیرلار. آنلاتیم گوجونو، دئگی وارسیللیغینی (غنای لغوی)، گلیشمه و یئنی‌لشمه پتانیسلینی گؤز اؤنونه آلمادان یا خود گؤز‌آردی ائده‌رک یاپیلان بو قارشیلاشدیرمالار تورکجه‌نین علیهینه سونوجلار چیخارتماقدادیر.
اؤته‌کسل (تاریخی) سوره‌جده تورکجه‌نین اؤزگه دیللردن ائتکی‌لنمه‌سی، دیلیمیزین یاپیسینی (ساختار) و میللتین او دؤنه‌مده‌کی اکینجسل (فرهنگی) و سوسیال دورومونو بیلمه‌ین و یا بیلمه‌مزلیکدن گلن انسانلارا گؤره، تورکجه‌نین یوخسوللوغوندان، یئته‌رسیزلیییندن ایره‌لی گلمکده‌دیر.
اؤته‌ک (تاریخ) بویونجا اولدوقجا گئنیش بیر جغرافیایا یاییلمیش، فرقلی بؤلگه‌لرده چئشیدلی دؤولت‌لر قورموش اولان میللتیمیز، اؤز ایچه‌رییی ایله بو بؤلگه‌لرده‌کی مللت‌لرله اکینج آلیش-وئریشینده (تبادل فرهنگی) بولونموشدور. بو ایلیشکی‌لر سونوندا اکینجده (کولتورده) میدانا گلن ده‌ییشمه‌لر، اکینجین داشیییجیسی (حامل فرهنگی)، و ان اؤنملی گؤسترگه‌سی اولان دیله ده یانسیمیش، تورک دیلی ایله بو مللت‌لرین دیلی آراسیندا چوخ اؤنملی اورانلاردا آلیش وئریش‌لر اولموشدور. تورک دیلی باشقا دیللر کیمی بیر چئشید ده‌ییشمه‌لره اوغرامیش، آنجاق قُوروما قایغیسیزلیغیندان دولایی اؤزگه ائتکی‌لره آچیق قالمیشدیر.
یابانجی دیللرین تورکجه اوزه‌رینده ندن ائتکیلی اولدوقلاری‌نین سببلرینی آراشدیریرکن، بوتون اؤتکسل، سوسیولوژیک، اکینجسل فاکتورلار حسابا قاتیلمالی‌دیر. سورونا بو آچیلاردان باخینجا یابانجی دیللرین تورکجه اوزه‌رینده‌کی ائتکی‌لری‌نین سببلری آراسیندا، ” اکینجلرینی و دیللرینی قُوروما قایغیسی داشیمامالاری” و “یئنی کولتورلری، کاراکترلری‌نین گره‌یی اولاراق بوتون صمیمیت‌لری ایله منیمسمه‌لری” شکلینده اؤزئت‌لمک مومکون‌دور.